Poniższy tekst przedstawia historię spółdzielni rolniczej w Sosnowej. Choć zapewne żyje ona jeszcze w pamięci niektórych mieszkańców, jej dawne istnienie może dziś budzić zdziwienie wśród wielu osób. Zapraszam do lektury!
Jeżeli wiesz więcej, proszę napisz na
kontakt@sosnowa.org🤓
Wstęp
Współcześnie, spółdzielnia to dobrowolna grupa osób prowadzących wspólnie określoną działalność (np. rolniczą), w której wszyscy są równymi współwłaścicielami jej majątku (bez względu na wkład początkowy), i w której każdy członek ma jeden równy, demokratyczny głos. 12
Czy spółdzielnie rolnicze w latach 50. rzeczywiście takie były? Choć opowiadam o tym szerzej w podrozdziale Tło historyczne, warto od razu zaznaczyć, że zazwyczaj nie. Nie były one ani dobrowolne, ani autonomiczne - były wymuszane i kontrolowane przez państwo - a więc były zupełnie czymś innym niż rozumiemy obecnie. 23
Nie zmienia to jednak faktu, że Spółdzielnia w Sosnowej to przede wszystkim ludzie - nasi krewni, rodzice, dziadkowie i znajomi. Jest to pamięć o wyjątkowej wspólnocie, którą warto pielęgnować.
Spółdzielnia

Fragment protokołu tzw. Ogólnego Zebrania członków Spółdzielni z 11 listopada 1956.
Zrzeszenie czy Zespół?
Co ciekawe, pieczątka używana przez Spółdzielnię w Sosnowej to Rolniczy Zespół Spółdzielczy, podczas gdy wszystkie dokumenty - akta sądowe, protokoły, statut itd. - mówią o Rolniczym Zrzeszeniu Spółdzielczym.
Nie jestem pewien, czy to zwykła niekonsekwencja w nazewnictwie, czy też stoi za tym jakiś konkretny powód.
Rolnicze Zrzeszenie (Zespół) Spółdzielcze im. „Pokój“ w Sosnowej prowadziło działalność w okresie od 1952 45 do 1956 roku 67, natomiast proces jego likwidacji przypadał na lata 1956/59 89.

Fragment sprawozdania rocznego Spółdzielni za rok 1956.
Początkowo do Spółdzielni należało 13 członków 1011, lecz pod sam koniec było ich już 29 (wraz z rodzinami to aż 97 osób) 12. Przed likwidacją, Spółdzielnia posiadała około 240 ha ziemi 13.

Lokalizacja bazy Spółdzielni na mapie satelitarnej (oznaczona żółtą strzałką).
Baza Spółdzielni znajdowała się na gospodarstwie, do którego obecnie przylegają budynki nr 14 oraz nr 15 (według obecnej numeracji) 14. We wskazanym folwarku mieściły się wspólne pomieszczenia dla bydła, składowano tam wspólne plony 15, pokarm dla zwierząt (np. w północnej części do dziś stoją dwa betonowe silosy na kiszonkę) 1316, przechowywano maszyny 16, a w budynku nr 15 na piętrze było biuro 17.
Spółdzielnię w Sosnowej obsługiwał POM (Państwowy Ośrodek Maszynowy) nr 282 w Kamieńcu Ząbkowickim 12.
Historia
Tło historyczne
Utworzeniu Spółdzielni w Sosnowej towarzyszyła forsowna kolektywizacja rolnictwa ze strony władz komunistycznych na wzór sowiecki 2318. W latach 1951/52 przywrócono obowiązkowe dostawy żywności dla państwa 19 - wyższe dla rolników indywidualnych niż dla spółdzielni rolniczych 20 - oraz zaostrzono represje wobec przeciwników kolektywizacji, m.in. rewizje, niszczenie mienia i dobytku gospodarczego, liczne aresztowania i szykany 321.
Wkłady gruntowe
Spółdzielnie rolnicze tego okresu wymagały od członków przekazania prawie wszystkich swoich gruntów na rzecz wspólnego majątku (zachowując jedynie działkę przyzagrodową o powierzchni 0.3-1 ha, zależnie od klasy gleby). 22
Nic więc dziwnego, że nie wszyscy mieszkańcy byli zachwyceni pomysłem utworzenia spółdzielni (wszak dopiero co siedem lat wcześniej otrzymali tę ziemię na własność).
Co prawda, zgodnie ze statutem, odzyskanie ziemi po wystąpieniu ze spółdzielni było teoretycznie możliwe, ale nie byłby to ten sam kawałek gruntu - zamiast działki przy domu oferowano podobny areał na obrzeżach majątku spółdzielni, co skutecznie mogło zniechęcać do wystąpienia. 23
Większość spółdzielni powstałych w tym okresie utworzono pod przymusem. Najlepszym dowodem na to jest fakt, że gdy tylko po tzw. odwilży w 1956 roku Władysław Gomułka, który został I sekretarzem PZPR, zezwolił na samolikwidację spółdzielni (budując swoją pozycję na krytyce poprzednika) i zwiększył swobody dla indywidualnych rolników, aż 85% wszystkich kolektywnych gospodarstw rozwiązano przed końcem roku2.
Działalność

Fragment protokołu zebrania założycielskiego z 9 marca 1952 roku.
Mowa o świetlicy, która znajdowała się w nieistniejącym już budynku na zakręcie obok domu nr 18 (według obecnej numeracji).
Zebranie założycielskie Spółdzielni odbyło się 9 marca 1952 roku w świetlicy wiejskiej 5. Omówiono wówczas statut Spółdzielni, wybrano pierwszy zarząd, komisję rewizyjną, komisję szacunkową, i sąd koleżeński. Zdecydowano ruszyć do wspólnej pracy dopiero po zbiorach to jest 15 sierpnia 1952 roku 24.
W Spółdzielni uprawiano zboże (pszenicę, żyto, jęczmień, owies, kukurydzę), tzw. produkty przemysłowe (buraki, rzepak, len) oraz ziemniaki 25. Prowadzono również hodowlę krów (na mięso i mleko) i świń (na mięso) 26.
Przez kolejne lata Ogólne Zgromadzenie zbierało się mniej więcej raz na rok, by dokonać rozliczeń oraz podziałów zysków wypracowanych przez Spółdzielnię, i by wybrać nowe osoby na jej stanowiska kierownicze 272829.
W trakcie tych spotkań, oprócz naturalnych skarg na nieprawidłowości, zwracano uwagę na konieczność rozwoju: budowę biura, podłączenie telefonu 15, czy w końcu zorganizowanie kuźni i warsztatu stolarskiego 30. W spotkaniach uczestniczyli również przedstawiciele POM’u, by lepiej skoordynować pracę - dyskutowano wypożyczanie maszyn oraz szkolenia (np. na traktorzystów) 31.
11 listopada 1956 zwołano pierwsze zebranie likwidacyjne Spółdzielni. 20 osób głosowało za rozwiązaniem, 1 przeciw, i 1 się wstrzymała. Zgodnie ze statutem jednak, konieczne było jeszcze drugie takie spotkanie - by dać ludziom czas do namysłu. 7 Te odbyło się 25 listopada 1956. Wynik był podobny. 21 osób głosowało za rozwiązaniem i 1 osoba się wstrzymała. Wybrano komisję likwidacyjną i tym samym Spółdzielnia przeszła w stan likwidacji. 6

Fragment wniosku do Sądu Rejonowego w Kłodzku o zatwierdzenie składu Komisji Likwidacyjnej z 25 listopada 1956 r.
Chociaż bilans końcowy z likwidacji został sporządzony według stanu na 12 lutego 1957, przesłano go do Sądu Powiatowego w Kłodzku dopiero 17 czerwca 1959 (sam dokument utworzono 5 dni wcześniej) 9. W ten sposób oficjalnie zakończyła się działalność Spółdzielni w Sosnowej.
Administracja

Fragment statutu Spółdzielni, zatwierdzonego przez jej członków, z 13 marca 1952 r.
Życie w spółdzielni administrowane było przez zarząd, komisję rewizyjną, oraz sąd koleżeński. Każda z tych ról była obsadzana na jednoroczną kadencję (z pominięciem częściowego roku 1952) oraz wybierana na dorocznym zebraniu podsumowującym 32.
Obok zwykłej administracji, powoływano komisje zadaniowe, czy to do oszacowania wkładu gruntów i inwentarza gospodarzy wstępujących do spółdzielni, czy to do oszacowania majątku spółdzielni i przeprowadzenia formalnego procesu likwidacji.
Role kadencyjne
Zarząd spółdzielni ustalał roczny plan produkcji, okresowe plany pracy oraz plan dochodów i wydatków 32. Ponadto zawierał umowy z Państwem, POM i indywidualnymi rolnikami. Przewodniczący sprawował pieczę nad majątkiem zrzeszenia, kierował bieżącą pracą, organizował członków w brygady (grupy), wyznaczał ich kierowników oraz określał miejsce i zadania do wykonania. Pod koniec dnia, odbierał od nich sprawozdania i ustalał z nimi zadania na następny dzień 33.
| Okres | Przewodniczący | I członek | II członek |
|---|---|---|---|
| 1952/53 | Władysław Kryczka | Józef Czapiga | Franciszek Pieczarka |
| 1954 | Stanisław Tabor | Franciszek Pryga | Józef Kawa |
| 1955 | Józef Czapiga | Franciszek Pryga | Jan Jagoda |
| 1956 | Franciszek Pryga | Stanisław Tabor | Wojciech Puła |
Komisja Rewizyjna, co najmniej raz na kwartał, kontrolowała całą gospodarczą i finansową działalność Zarządu. Zwracali szczególną uwagę na przychody i rozchody. W razie wykrycia nieprawidłowości zwoływano nadzwyczajne zebranie ogólne, celem wyjaśnienia. 38
| Okres | Przewodniczący | I członek | II członek |
|---|---|---|---|
| 1952/53 | Józef Zajączkiewicz | Józef Popera | Stanisław Tabor |
| 1954 | Jan Jagoda | Józef Zajączkiewicz | Władysław Kużdżał |
| 1955 | Stanisław Tabor | Franciszek Pieczarka | Józef Zajączkiewicz |
| 1956 | Jan Jagoda | Michał Darmopuk | Władysław Kużdżał |
Sąd Koleżeński był organem dyscypliny członkowskiej - rozstrzygał wszystkie sprawy związane z naruszeniem statutu przez członków. 38
| Okres | Przewodniczący | I członek | II członek |
|---|---|---|---|
| 1952/53 | Franciszek Pryga | Jan Szczurek | Kornelia Kutyń |
| 1954 | Stanisław Piątek | Józef Popera | Józef Czapiga |
| 1955 | Józef Popera | Władysław Kryczka | Władysław Kużdżał |
| 1956 | Józef Czapiga | Władysław Kryczka | Józef Popera |
Role zadaniowe
Komisja Szacunkowa (1952) szacowała ziemię oraz użytki i nieużytki, lasy i wody, według ilości i jakości ziemi. Tak oszacowany wkład gruntowy każdego z członków był wpisywany do książek wkładów członka Zrzeszenia. 23
| Funkcja | Imię i nazwisko |
|---|---|
| I członek komisji dot. wkładów gruntowych | Stanisław Piątek |
| II członek komisji dot. wkładów gruntowych | Tadeusz Skrzyniarz |
| I członek komisji dot. wkładów inwentarzowych | Józef Czapiga |
| II członek komisji dot. wkładów inwentarzowych | Jan Jagoda |
Źródła: 24
Księgowość (1952/59):
| Okres | Imię i nazwisko |
|---|---|
| 1952 | Józef Czapiga |
| 1953-1959 | Stanisław Frankowicz |
Komisja Likwidacyjna (1956/59) tworzyła bilans końcowy z likwidacji (szacowała jej majątek, zobowiązania) oraz dopełniała formalności związanych z likwidacją.
| Funkcja | Imię i nazwisko |
|---|---|
| Przewodniczący | Władysław Kyczka |
| I członek | Antoni Janiec |
| II członek | Wojciech Puła |
| Księgowy | Stanisław Frankowicz |
Źródła: 42
Wspomnienia

Siew w Spółdzielni (1955).
Stanisław Cichoń (ur. 1941), rozmowa telefoniczna, 26.09.2025:
Jak powstała Spółdzielnia opowiedział mi niegdyś tata. Przyjechali działacze z powiatu i po prostu oznajmili, że zakładamy spółdzielnię. Chłopi kręcili głowami, że nie chcą, ale kiedy jeden z działaczy powiedział, że „tylko wróg Polski Ludowej nie chce zakładać spółdzielni“, to po pytaniu „kto nie chce“ nikt nie podniósł ręki. I tak „jednogłośnie“ ją założono.
Moi rodzice byli członkami Spółdzielni. W czasie liceum, gdy chodziłem do szkoły w Paczkowie, w wakacje dojeżdżałem do domu i pomagałem im na polu. Zbieraliśmy zboże czy siano - pracowaliśmy ręcznie, mieliśmy do dyspozycji tylko grabie i kosy. Wyglądało to wszystko jak pomoc sąsiedzka - mimo trudnych początków, wszyscy w końcu razem pracowali, bez żadnych konfliktów.
Brygadzistą i księgowym najczęściej był Frankowicz - urodzony do tych zadań. On prowadził wszystkie rozliczenia i dokumentację. Miał swoje biuro w budynku numer 15, na piętrze, w pierwszym wejściu, z oknem wychodzącym na staw przy straży pożarnej. To był maleńki pokoik, gdzie miał chyba tylko biurko i szafę. Właściwie korzystał tylko z tego jednego pomieszczenia. Po nim wprowadził się tam Tabisz.
Za czasów Spółdzielni, prawie cały parter budynku należał do Spółdzielni, w tym część, którą później przejęliśmy. Jeżeli chodzi o budynki, Spółdzielnia korzystała głównie ze stajni - to było jej zaplecze gospodarcze. A jeżeli chodzi o zarząd, to wydaje mi się że spotykał się na świetlicy.
Fragment zaświadczenia o ukończeniu kursu księgowych bilansistów przez Stanisława Frankowicza.
- Dokumentu ze zbiorów Antoniny Ulanickiej.
Kliknij na powyższe zdjęcie, by zobaczyć pełną wersję dokumentu.
Antonina Ulanicka (ur. 1954), rozmowa, 03.11.2025:
Mój tata, Stanisław Frankowicz, nie chciał się angażować politycznie. Nigdy nie miał zamiaru przystąpić do partii, a obawiał się, że z tym wiązać będzie się dołączenie do spółdzielni. W końcu jednak go zmuszono. Do partii nie wstąpił. Został księgowym Spółdzielni - wysłano go na kurs.
Większość przystąpiła do Spółdzielni pod przymusem. Mama opowiadała, że niechętnych zmuszano. Słyszałam historię o jednym z uczestników pierwszego spotkania założycielskiego - odmówił wstąpienia i wyszedł. Następnego dnia został pobity. Na kolejnym spotkaniu jednak był już chętny.
Mimo wszystko tata pieczołowicie podchodził do swojej pracy - zależało mu, żeby wszystko było poprawnie rozliczone. Już w czasach Kółka Rolniczego, którego też był księgowym, nieraz widziałam go przy stole z ołówkiem kopiowym, jak skrupulatnie wypełniał tabelkę po tabelce.
Elżbieta Mróz (ur. 1947), korespondencja e-mail, 12.09.2025 oraz 09.11.2025:
Mój ojciec, Jan, podobnie jak inni gospodarze, był w tamtym czasie poddawany silnym naciskom ze strony urzędu bezpieczeństwa, by oddać ziemię do spółdzielni. To, co wtedy przeżył, głęboko zapadło w pamięć naszej rodziny:
„Szef urzędu bezpieczeństwa wielokrotnie zastraszał Jana w celu odebrania mu ziemi. Jan był wywożony nocą do lasu, gdzie X znęcał się nad nim psychicznie.“ 21
Jedni się zapisali, inni nie, lecz to nie skłóciło mieszkańców. Dla nich ważniejsze były wspólne korzenie, wspólnota kształtująca się przez wieki, kto by tam komu wstręty robił.
Pamiętam, że księgowym Spółdzielni był Pan Frankowicz, bardzo szanowany Żarowianin, znany z uczciwości i talentów matematycznych. Mieszkańcy byli pewni, że rozliczy wszystko co do grosza, nikt nie obawiał się, że zostanie oszukany.
Jeśli chodzi o zabudowę gospodarczą, w długim budynku od strony szosy trzymano bydło. Od północy stały nieistniejące już stodoły, które spaliły się w styczniu 1961 roku. Za nimi znajdowały się dwa duże, poniemieckie silosy na kiszonkę przykryte żeliwnymi pokrywami [stoją do dziś - dop. autora]. W 1954 lub 1955 roku trąba powietrzna zerwała z jednego pokrywę, kręciła nią nad wioską i porzuciła gdzieś w polu.
Zakończenie

Spółdzielnia jest częścią naszej lokalnej historii, etapem życia naszych rodziców, dziadków, czy nawet pradziadków. Przez te cztery lata pracowali w niej wspólnie, radząc sobie razem z zastaną rzeczywistością. Mam nadzieję, że artykuł ten rozbudzi rozmowy i kto wie - może dowiecie się czegoś więcej o przeszłości naszej małej ojczyzny 😇
Vademecum
- Spółdzielnia im. „Pokój“ w Sosnowej funkcjonowała w latach 1952-1956, a jej likwidacja trwała kolejne 3 lata.
- Baza Spółdzielni mieściła się w gospodarstwie przy budynkach nr 15 oraz nr 14.
- W Spółdzielni pracowało około 100 osób ze wsi (wliczając w to rodziny jej członków).
Bibliografia
-
Krajowa Rada Spółdzielcza: Spółdzielczość. Dostęp: 22 sierpnia 2025 ↩
-
Piotr Nowak, Krzysztof Gorlach, „Rolnicy i spółdzielczość w Polsce: stary czy nowy ruch społeczny?”, Wieś i Rolnictwo 2015, nr 1.1 (166.1), s. 133 ↩ ↩2 ↩3 ↩4
-
Zofia Chyra-Rolicz, „Rola spółdzielczości ‘Samopomoc Chłopska’ w życiu wsi (1944-1989)”, Zeszyty Wiejskie 2016, z. XXII., s. 717 ↩ ↩2 ↩3
-
APW O/KZ, Zespól „Sąd Powiatowy w Kłodzku”, seria 4.2, sygn. 148 k. 2 - Wniosek o rejestrację statutu i zarządu Spółdzielni z 12 marca 1952 r. ↩
-
APW O/KZ, Zespól „Sąd Powiatowy w Kłodzku”, seria 4.2, sygn. 148 k. 22 - Protokół z zebrania założycielskiego z 9 marca 1952 r.: Informacje porządkowe ↩ ↩2
-
APW O/KZ, Zespól „Sąd Powiatowy w Kłodzku”, seria 4.2, sygn. 148 k. 55 - Protokół z zebrania wnioskującego o likwidację z 25 listopada 1956 r.: Informacje porządkowe ↩ ↩2
-
APW O/KZ, Zespól „Sąd Powiatowy w Kłodzku”, seria 4.2, sygn. 148 k. 57 - Protokół z pierwszego zebrania wnioskującego o likwidację z 11 listopada 1956 r.: Informacje porządkowe ↩ ↩2
-
APW O/KZ, Zespól „Sąd Powiatowy w Kłodzku”, seria 4.2, sygn. 148 k. 59 - Protokół z zebrania komisji likwidacyjnej z 9 grudnia 1956 r.: Informacje porządkowe ↩ ↩2
-
APW O/KZ, Zespól „Sąd Powiatowy w Kłodzku”, seria 4.2, sygn. 148 k. 64 - Wniosek o wykreślenie z rejestru sądowego z 17 czerwca 1959 roku ↩ ↩2
-
APW O/KZ, Zespól „Sąd Powiatowy w Kłodzku”, seria 4.2, sygn. 148 k. 19 i k. 20 - Statut Rolniczego Zrzeszenia Spółdzielczego 1b: Podpisy cz. 1 ↩
-
APW O/KZ, Zespól „Sąd Powiatowy w Kłodzku”, seria 4.2, sygn. 148 k. 21 - Statut Rolniczego Zrzeszenia Spółdzielczego 1b: Podpisy cz. 2 ↩
-
APW O/KZ, Zespól „Sąd Powiatowy w Kłodzku”, seria 4.2, sygn. 148 k. 73 - Sprawozdanie roczne za rok 1956: Informacje porządkowe, liczba członków ↩ ↩2
-
APW O/KZ, Zespól „Sąd Powiatowy w Kłodzku”, seria 4.2, sygn. 148 k. 74 i 75 - Sprawozdanie roczne za rok 1956: Ogólna powierzchnia gruntów, zużycie nawozów ↩ ↩2
-
Jarosław Janiec - opowieści. ↩
-
APW O/KZ, Zespól „Sąd Powiatowy w Kłodzku”, seria 4.2, sygn. 148 k. 37 i 38 - Protokół z dorocznego zebrania rozliczeniowego Spółdzielni z 31 grudnia 1953 r.: Dyskusja o miejscu dla bydła, biurze, i telefonie ↩ ↩2 ↩3
-
Zofia Chyra-Rolicz, „Rola spółdzielczości ‘Samopomoc Chłopska’ w życiu wsi (1944-1989)”, Zeszyty Wiejskie 2016, z. XXII., s. 715 ↩
-
Dz.U. 1951 nr 39 poz. 297, Dz.U. 1951 nr 52 poz. 368, Dz.U. 1952 nr 8 poz. 46, Dz.U. 1952 nr 22 poz. 142, Dz.U. 1952 nr 32 poz. 214, Dz.U. 1952 nr 37 poz. 255, Dz.U. 1953 nr 50 poz. 244, Dz.U. 1953 nr 50 poz. 245 - ustawy oraz dekrety o obowiązkowych dostawach zbóż, mleka, ziemniaków, i zwierząt rzeźnych. ↩
-
Dz.U. 1952 nr 8 poz. 47, Dz.U. 1952 nr 15 poz. 91, Dz.U. 1952 nr 32 poz. 217, Dz.U. 1952 nr 37 poz. 256, Dz.U. 1953 nr 50 poz. 250, Dz.U. 1953 nr 50 poz. 251 - rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie obowiązkowych dostaw zbóż, mleka, ziemniaków, i zwierząt rzeźnych osobno przez spółdzielnie oraz indywidualne gospodarstwa rolne. ↩
-
Elżbieta Mróz, „Wspólnota Pamięci”, Nakład własny 2022, s. 129 ↩ ↩2
-
Statuty Spółdzielni Produkcyjnych, wyd. 2, Związek Samopomocy Chłopskiej, Warszawa 1951, s. 5 ↩
-
Statuty Spółdzielni Produkcyjnych, wyd. 2, Związek Samopomocy Chłopskiej, Warszawa 1951, s. 6 ↩ ↩2
-
APW O/KZ, Zespól „Sąd Powiatowy w Kłodzku”, seria 4.2, sygn. 148 k. 25 - Protokół z zebrania założycielskiego z 9 marca 1952 r.: Data rozpoczęcia współpracy ↩ ↩2
-
APW O/KZ, Zespól „Sąd Powiatowy w Kłodzku”, seria 4.2, sygn. 148 k. 76 i 77 - Sprawozdanie roczne za rok 1956: Produkcja roślinna ↩
-
APW O/KZ, Zespól „Sąd Powiatowy w Kłodzku”, seria 4.2, sygn. 148 k. 79 - Sprawozdanie roczne za rok 1956: Produkty pochodzenia zwierzęcego ↩
-
APW O/KZ, Zespól „Sąd Powiatowy w Kłodzku”, seria 4.2, sygn. 148 k. 36 - Protokół z dorocznego zebrania rozliczeniowego Spółdzielni z 31 grudnia 1953 r.: Informacje porządkowe ↩
-
APW O/KZ, Zespól „Sąd Powiatowy w Kłodzku”, seria 4.2, sygn. 148 k. 43 - Protokół z dorocznego zebrania rozliczeniowego Spółdzielni z 12 lutego 1955 r.: Informacje porządkowe ↩
-
APW O/KZ, Zespól „Sąd Powiatowy w Kłodzku”, seria 4.2, sygn. 148 k. 43 - Protokół z dorocznego zebrania rozliczeniowego Spółdzielni z 14 lutego 1956 r.: Informacje porządkowe ↩
-
APW O/KZ, Zespól „Sąd Powiatowy w Kłodzku”, seria 4.2, sygn. 148 k. 46 - Protokół z dorocznego zebrania rozliczeniowego Spółdzielni z 12 lutego 1955 r.: Dyskusja, kuźnia i warsztat stolarski ↩
-
APW O/KZ, Zespól „Sąd Powiatowy w Kłodzku”, seria 4.2, sygn. 148 k. 44 - Protokół z dorocznego zebrania rozliczeniowego Spółdzielni z 12 lutego 1955 r.: Dyskusja, współpraca z POM ↩
-
Statuty Spółdzielni Produkcyjnych, wyd. 2, Związek Samopomocy Chłopskiej, Warszawa 1951, s. 14 ↩ ↩2
-
Statuty Spółdzielni Produkcyjnych, wyd. 2, Związek Samopomocy Chłopskiej, Warszawa 1951, s. 15 ↩
-
APW O/KZ, Zespół „Sąd Powiatowy w Kłodzku”, seria 4.2, sygn. 148, k. 23 oraz k. 24 - Protokół z zebrania założycielskiego z 9 marca 1952 r.: Wybory ↩ ↩2 ↩3
-
APW O/KZ, Zespół „Sąd Powiatowy w Kłodzku”, sygn. 148, k. 39 - Protokół z dorocznego zebrania rozliczeniowego Spółdzielni z 31 grudnia 1953 r.: Wybory zarządu, sądu koleżeńskiego, i komisji rewizyjnej ↩ ↩2 ↩3
-
APW O/KZ, Zespół „Sąd Powiatowy w Kłodzku”, sygn. 148, k. 42 - Wniosek o rejestrację zmiany Zarządu z 16 marca 1955 r. ↩
-
APW O/KZ, Zespół „Sąd Powiatowy w Kłodzku”, sygn. 148, k. 49 - Wniosek o rejestrację zmiany zarządu z 29 maja 1956 r. ↩
-
Statuty Spółdzielni Produkcyjnych, wyd. 2, Związek Samopomocy Chłopskiej, Warszawa 1951, s. 16 ↩ ↩2
-
APW O/KZ, Zespół „Sąd Powiatowy w Kłodzku”, sygn. 148, k. 47 - Protokół z dorocznego zebrania rozliczeniowego Spółdzielni z 12 lutego 1955 r.: Wybory zarządu, sądu koleżeńskiego, i komisji rewizyjnej ↩ ↩2
-
APW O/KZ, Zespół „Sąd Powiatowy w Kłodzku”, sygn. 148, k. 52 - Protokół z dorocznego zebrania rozliczeniowego Spółdzielni z 14 lutego 1956 r.: Wybory zarządu, sądu koleżeńskiego, i komisji rewizyjnej ↩ ↩2
-
APW O/KZ, Zespół „Sąd Powiatowy w Kłodzku”, sygn. 148, k. 28 - Postanowienie Sądu Powiatowego w Kłodzku o wpisaniu Spółdzielni do rejestru z 10 kwietnia 1952 r. ↩
-
APW O/KZ, Zespół „Sąd Powiatowy w Kłodzku”, sygn. 148, k. 56 - Protokół z zebrania wnioskującego o likwidację z 25 listopada 1956 r.: Wybory komisji likwidacyjnej ↩
-
Antonina Ulanicka - opowieści. ↩
